Beter je best doen
‘Omdat ik een licht verstandelijke beperking (LVB) heb, ging ik naar het speciaal onderwijs.
Ik heb een tijdje op regulier onderwijs gezeten maar dat ging niet goed.
Het is een klein gebied waarop het bij mij misgaat. Cognitief scoor ik lager, maar niet op alles.
Maar het is het enige wat ze meten op school.

Ik was 5, 6 jaar en er werd steeds tegen mij gezegd dat ik beter mijn best moest doen.
Dat is zo vaak gezegd dat ik dat nooit helemaal heb kunnen loslaten.
Tot mijn achtste had ik bijvoorbeeld moeite met lezen, totdat ik Harry Potter las.
Toen, in een keer, kon ik het wel. Zo gaan dingen bij mij.
Ontwikkelingen komen bij mij heel plotseling, uit het niets. Maar ze komen wel.

Mijn leerproblemen werden steeds duidelijker.
Mijn moeder herkende mijn diagnose eerder dan wie dan ook, maar niemand nam ons serieus.
Mijn ouders knokten voor mij maar we kregen geen steun van de school, het werd genegeerd.
Weggaan van die school was een gevecht.
Toen ik na heel veel strijd en onderzoek naar het speciaal onderwijs ging, kreeg ik een persoonlijk begeleider, Laura.
Zij heeft mij een hele schooldag gefilmd.
Het ging toen zo slecht met mij, dat ik mezelf pijn deed.
Ik strafte mezelf omdat ik het niet kon. Dat filmpje heb ik nog steeds.
Misschien komt het in mijn werk bij de LFB nog eens van pas.’

Open mind
‘Je leert al jong om niet te vertellen wie je echt bent.
Als kind kon ik vroeger op vakantie op de camping gewoon meespelen met andere kinderen, totdat het over school ging.
Als ik vertelde hoe het zat, wist ik gewoon dat ik anders zou worden behandeld of niet meer mee mocht doen.
Je wordt niet geaccepteerd.
Dat zeggen ze wel tegen je op het speciaal onderwijs. No way, dat is niet zo.
Dat is gewoon de waarheid, deal ermee.

Ik ben ook veel vriendinnen verloren, ik heb nog maar een ‘reguliere’ vriendin over.
Zij ziet wat ik kan, vanaf dag één ziet ze wie ik ben. Ze kijkt nooit naar mijn diagnoses.
Zij wil de wereld zien vanuit ieders perspectief.
Ze heeft het vermogen om heel ruimdenkend te zijn, open minded. Zo zou het moeten zijn.’

“Ik weet dat ik meer kan.
Ik ben er en ik mag er zijn”

Groen
‘Voor mensen met een licht verstandelijke beperking is er niet veel keus, qua opleiding.
Ik had op de praktijkschool maar keuze uit vier vakken: Groen, Horeca, Detailhandel en Logistiek.
Omdat ik moeite heb met ordenen en gevoelig ben voor prikkels was het enige wat voor mij overbleef Groen.
Niet echt mijn roeping, maar ik had dus niet echt een keus. Ik ben daar nooit gelukkig geweest.

Er werden mij verwachtingen aangepraat dat ik een betaalde baan zou krijgen:
“Jij gaat gewoon de maatschappij in”, zeiden ze op school.
Uiteindelijk, in het laatste schooljaar, kreeg ik te horen dat ik naar dagbesteding moest.
Dat was een klap in mijn gezicht. Kwaad dat ik was.
Ik had zo hard geknokt om nog extra te leren en mijn best te doen.
Zoveel vrije tijd opgeofferd om voor toetsen te leren.

Ik ben gaan werken op een kinderboerderij, maar ik had altijd al het idee dat ik veel meer kon dan dat.
Niet op het gebied van school, maar wel in de praktijk.
Ik laat me niet wegstoppen, ik ben er weet je wel, en ik mag er zijn.

Bad ass
‘Mijn moeder is echt een bad ass. Dat heb ik van haar overgenomen, daarom zit ik hier.
Zij is ook ervaringsdeskundige omdat ze in een rolstoel zit.
Niet haar hele leven, dat is pas later gebeurd na drie zwangerschappen.
Door die rolstoel wordt ze niet altijd serieus genomen.
Ik zag hoe zij als ervaringsdeskundige het verschil maakt voor mensen met een fysieke beperking en ik dacht, dat wil ik ook,
ik ga ook zo’n baan zoeken.

Ik ben blij dat ik ook koppig en sterk ben en een ontzettende vechtlust heb.
Dat ben ik gaan ontwikkelen toen ik 24/7 met begeleiders te maken kreeg die voor mij nadachten en mij als werk zagen, niet als een persoon. Ze beweerden het beste met mij voor te hebben maar ze hadden eigenlijk het liefst dat ik stil op mijn kamer zat.

Ik weet nog dat ik op mijn zestiende dacht, “als ik achttien ben, pik ik die shit niet meer”.
Als ik wilde laten weten wat ik wilde, moest ik schreeuwen. En zelfs dan werd er nog gezegd “dit is het beste”.
Ja voor jou dacht ik dan, maar niet voor mij. Als ik niet was opgestaan en
koppig was geweest dan hadden ze mij klein gehouden.
Dan was mijn potentie verloren gegaan, wat ontzettend zonde is.
Dat wil ik tegengaan.’

Mijn moeder had gehoord van deze werkplek. Zo ben ik bij de LFB terecht gekomen.
Éindelijk mag ik iets nuttigs doen dacht ik. In your face, stomme K-school.
Die leraren hebben mij verteld wat ik allemaal wel en niet kan, maar daar heb ik niet naar geluisterd.
Ik heb naar mezelf geluisterd en gedaan waarvan ik weet dat ik het kan. Op deze plek kan ik dat allemaal laten zien.
Ik hoop dat er meer ervaringsdeskundige banen komen.’

“Al die hokjes en stempels,
wat is meer autistisch dan dat?

Gescheiden werelden
‘Je moet bij de wortels beginnen. Ik denk dat het daar misgaat. De maatschappij is niet ziek, maar die is zeker niet gemaakt voor iedereen. Vertel kinderen wat alle schoolniveaus zijn. Dat begint bij VMBO, maar je hebt ook praktijkonderwijs en dagbesteding.
Het zijn twee gescheiden werelden, dat is de kern van het probleem.
Mensen met LVB worden teveel beschermd en mensen zonder beperking wordt geleerd dat zij normaal zijn en dat de rest raar is.

Al die stempels, al die diagnoses, wat is meer autistisch dan dat? Kijk naar de mens zelf en wat diegene nodig heeft. Waarom moet het een naam hebben? Mensen met een licht verstandelijke beperking, dat zijn ook gewoon normale mensen, ze hebben alleen iets meer moeite met leren. Als je dat van jongs af aan leert, dan heeft dat invloed op hoe je naar andere mensen kijkt als volwassene. Misschien dat er dan zelfs andere keuzes worden gemaakt, bijvoorbeeld in de politiek.’

Het zou een goed begin zijn als er meer inclusieve scholen komen.
Zodat mensen met een lvb en mensen zonder beperking in hetzelfde gebouw naar school gaan.
Dan leer je elkaar kennen en groei je op met een open mind.’

Bescherming
‘Mijn fantasie is mijn bescherming. Ik heb het nodig.
Als er iedere keer tegen je wordt gezegd dat er iets mis met je is.
Of als je wordt buitengesloten, dan voel je je zo eenzaam soms.
Dan wil je jezelf niet zijn.
Het is mijn verdediging tegen de harde buitenwereld en mijn manier om minder overprikkeld te raken.
Het heeft mij meer beschermd dan wat dan ook.

Ik heb een tijd niet willen accepteren dat het alleen mijn fantasie was, dat het niet echt is. Nu aanbid ik het niet meer.
Dat is voor mij het verschil tussen gezond en ongezond, dat je beseft dat het fantasie is en dat het je helpt creatief te zijn.
Toen ik uiteindelijk de leuke dingen in het echte leven weer kon vinden besefte ik, misschien kan ik in deze wereld ook een held kan zijn.
Op een wat subtielere manier.
Ik kan bijvoorbeeld een boek gaan schrijven dacht ik toen.

Ik was 16 en vertelde mijn idee aan mijn opa.
Hij was gefascineerd door mijn verhaal. We hebben het samen geschreven en het is het uitgebracht:
“Wikkelo – Meer dan een naam”, over een meisje dat op onderzoek gaat naar haar afkomst en in allerlei spannende situaties belandt.

Eigen wijsheid
‘Ik heb heel veel creatieve ideeën in mijn hoofd. Ik zou het heel tof vinden als ik ook een boek zou kunnen schrijven over het leven met een lvb. Een dikke pil met heel veel verhalen van mensen die iets vergelijkbaars hebben meegemaakt.
Ik wil mijn verhaal vertellen en lesgeven aan leraren.
No way dat ik de enige ben, maar ik heb bijna nog nooit iemand zoals ikzelf ontmoet, met een laag cognitief IQ maar sociaal en verbaal goed. Die mensen wil ik leren kennen. Daar ga ik zeker nog meer mee doen.

Tot op de dag van vandaag kan ik niet accepteren dat ik een licht verstandelijke beperking heb en dat ik dingen niet kan.
Dat stemmetje van vroeger op school
“je moet beter je best doen, je kan het wel maar je wil gewoon niet”, dat zit nog steeds in mijn hoofd.
Ik ben er echt allergisch voor als ik hoor dat ik emotioneel jonger ben.
Zelfs al is dat zo en loop ik wat achter, ik heb wel 20 jaar levenservaring. Gelukkig ben ik eigenwijs.
Ik weet dat ik meer kan. Ik ben er en ik mag er zijn.’

Verborgen Heldenreizen
Dit portret is één van de verhalen uit de reeks ‘Verborgen Heldenreizen’,
gemaakt door storyteller Mariël van Dijk in samenwerking met ervaringsdeskundigen
van de Landelijke Federatie Belangenverenigingen Onderling Sterk – LFB.